Centrum Cieśni Nadgarstka, Neuropatii, Miopatii i Tężyczki

• Neurolog Jan Kłopocki (Bydgoszcz)
• Neurolog Piotr Rusiński (Bydgoszcz)
• Neurolog Remigiusz Sokołowski (Bydgoszcz/Toruń)

• Neurolog Jan Kłopocki (Pracownia EMG Centrum Bydgoszcz Babia Wieś)

• Fizjoterapeuta Dorota Siewierska (Toruń)
• Fizjoterapeuta Oliwia Sikorska (Bydgoszcz) 
• Fizjoterapeuta Jan Mach (Bydgoszcz)

Pracownia EMG/ENG (elektromiografii/elektroneurografii)

Koordynator pracowni EMG/ENG (Bydgoszcz Babia Wieś):

Neurolog Jan Kłopocki. 

Badania elektrofizjologiczne w naszym Centrum wykonywane są przez wykwalifikowanego technika elektromiografii (EMG) – Kamilę Kaniecką oraz przez lekarza neurologa Jana Kłopockiego.

Wszystkie badania są opisywane przez neurologa doświadczonego w interpretacji badań elektrofizjologicznych.

W zależności od potrzeb oferujemy dwie opcje przeprowadzania badań:

• Badanie wykonywane przez technika EMG (zwykle bez obecności lekarza
  w trakcie*).
  • Badanie jest następnie opisane przez lekarza. Pacjent otrzymuje opisany wynik badania w ciągu 7 dni drogą elektroniczną.
  • Dalszą diagnostykę i korelację wyniku z badaniem klinicznym oraz badania dodatkowe przeprowadza lekarz prowadzący/nadzorujący
  • Opcja skierowana do pacjentów, którzy pozostają pod specjalistyczną opieką lekarską (np. neurolog, ortopeda, reumatolog) i otrzymali skierowanie od specjalisty ENG/EMG.
  • Wskazane jest posiadanie skierowania lub znajomość zalecanego zakresu wykonania badania.
    • Proponowany szablon skierowania dostępny jest [LINK]
      • Wyjątek stanowią badania EMG (z użyciem elektrody igłowej),gdzie badanie zawsze wykonuje lekarz np.:
        • miopatia,
        • diagnostyka zespołów korzeniowych,
        • tężyczka

*  Wyjątkiem jest badanie w kierunku choroby neuronu ruchowego (SLA), które
ze względu na istotność badania neurologicznego zawsze przeprowadzane jest
w połączeniu z konsultacją neurologiczną (obecność lekarza podczas badania).

• Badanie wykonywane przez technika EMG w obecności lekarza neurologa
  • Oprócz badania neurofizjologicznego neurolog przeprowadza wywiad, badanie kliniczne, bezpośrednio decyduje o zakresie badania elektrofizjologicznego, a następnie je interpretacji.
  • W trakcie takiej wizyty lekarz może zasugerować dalszą diagnostykę
    lub leczenie. Pacjent może otrzymać odpowiednie skierowania, recepty, zaświadczenia.
  • Sugerowana dla pacjentów, którzy nie posiadają skierowania od innego specjalisty.

Należy pamiętać, że badania neurofizjologiczne ENG i EMG są jedynie badaniami dodatkowymi. Pomimo ich ogromnego potencjału w diagnostyce chorób nerwowo-mięśniowych, ich interpretacja  zawsze powinna być połączona z wnikliwym badaniem klinicznym i wynikami innych badań dodatkowych (obrazowych, laboratoryjnych).

Dysponujemy nowoczesnym aparatem EMG/ENG Dantec Keypoint Focus Firmy Natus Neurology.

Badanie EMG (elektromiografia) i ENG (elektroneurografia)

to specjalistyczne metody diagnostyczne wykorzystywane w neurologii do oceny funkcji mięśni i nerwów obwodowych.

Elektromiografia (EMG): Polega na ocenie aktywności elektrycznej mięśni. Podczas badania, przez skórę wprowadza się cienkie igły-elektrody, które rejestrują aktywność elektryczną mięśni zarówno w spoczynku, jak i podczas skurczu. EMG pomaga wykryć nieprawidłowości
w funkcjonowaniu mięśni, co może wskazywać na różne schorzenia.

Elektroneurografia (ENG): Badanie to ocenia funkcjonowanie nerwów obwodowych. Przeprowadza się je poprzez stymulację nerwów za pomocą krótkich impulsów elektrycznych
i mierzenie czasu, jaki impuls potrzebuje na przebycie określonego odcinka nerwu.
ENG pozwala ocenić, czy nerwy przewodzą impulsy prawidłowo.

Oba badania są pomocne w diagnozowaniu wielu schorzeń neurologicznych, w tym:

• Choroby neurodegeneracyjne: jak stwardnienie zanikowe boczne (SLA) czy choroby mięśni, np. dystrofie mięśniowe.
• Uszkodzenia nerwów: wynikające z urazów, ucisku (np. zespół cieśni nadgarstka), neuropatie (w tym spowodowane cukrzycą).
• Zaburzenia przewodnictwa nerwowego: jak w przypadku polineuropatii czy miastenii.
• Choroby rdzenia kręgowego: jak np. zanik mięśni rdzeniowy.
• Tężyczka

Badanie EMG/ENG jest bezpieczne, ale może być nieco niekomfortowe ze względu na wkłucie igieł czy stymulację elektryczną. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub pytań dotyczących badania, warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Główne przeciwwskazania lub stany wymagające szczególnej uwagi:

• Zaburzenia krzepnięcia krwi: Pacjenci z zaburzeniami krzepnięcia (np. hemofilia)
  lub ci, którzy przyjmują leki przeciwzakrzepowe, mogą być bardziej narażeni
  na krwawienia i siniaki po badaniu.
• Infekcje skórne: Aktywne infekcje skórne w miejscu, gdzie ma być wprowadzona elektroda, mogą stanowić przeciwwskazanie ze względu na ryzyko rozprzestrzenienia
  się infekcji.
• Obecność urządzeń elektronicznych w ciele: Pacjenci z implantowanymi urządzeniami elektronicznymi, takimi jak rozrusznik serca czy defibrylator, mogą wymagać specjalnych środków ostrożności, ponieważ elektryczna stymulacja nerwów może zakłócać działanie tych urządzeń.
• Ciąża: W przypadku ciąży, zawsze należy zachować ostrożność. Chociaż
  nie ma bezpośrednich dowodów na szkodliwość ENG dla płodu, zaleca się rozważenie korzyści i potencjalnego ryzyka przed przeprowadzeniem badania.
• Uczulenie na używane materiały: Rzadko, ale może wystąpić uczulenie na materiały stosowane podczas badania, np. na rodzaj użytego żelu.

Przygotowanie do wizyty

• Aktualna lista leków (nazwy, dawki, częstotliwość przyjmowania)
• Wszelka dokumentacja medyczna związana z problemem
• Badania możliwe do wykonania przed wizytą:
  • EMG/ENG w zależności od podejrzanej dolegliwości. Jeśli wcześniej nie było wstępnej diagnozy sugerujemy jako pierwszą odbyć konsultację neurologiczną. 
• Zgłoś swoją nieobecność – jeśli nie możesz przyjść na umówioną wizytę, pamiętaj by ją odwołać

Tężyczka utajona.

Tężyczka utajona (spazmofilia) to zaburzenie neuromięśniowe, wynikające z nadmiernej pobudliwości nerwowo-mięśniowej. Objawy mogą przypominać choroby neurologiczne, ale wynikają z zaburzeń gospodarki elektrolitowej, głównie niedoboru wapnia i magnezu.

Przyczyny tężyczki utajonej

• Niedobór wapnia i magnezu – główny czynnik wywołujący.
• Hipowentylacja i zasadowica oddechowa – szybkie oddychanie prowadzi do obniżenia poziomu jonów wapnia we krwi.
• Zaburzenia hormonalne – niedoczynność przytarczyc, insulinooporność.
• Stres i nadmierna aktywacja układu współczulnego – prowadzi do utraty magnezu.
• Dieta uboga w elektrolity – niedobór witaminy D3, wapnia, magnezu, potasu.
• Przewlekłe stosowanie leków – diuretyki, inhibitory pompy protonowej (IPP), sterydy.

Objawy tężyczki utajonej

🔸 Neurologiczne i mięśniowe:
✅ Drżenie mięśni, skurcze, fascykulacje.
✅ Mrowienie, drętwienie kończyn i twarzy.
✅ Skurcze krtani, uczucie „kluchy w gardle”.
✅ Nadwrażliwość na bodźce (światło, dźwięki).

🔸 Psychiczne i wegetatywne:
✅ Lęk, napady paniki.
✅ Problemy z koncentracją, mgła mózgowa.
✅ Kołatanie serca, zawroty głowy.
✅ Dolegliwości gastryczne (biegunki, bóle brzucha).

Diagnostyka tężyczki utajonej

✅ Próba tężyczkowa (EMG) – elektrostymulacja nerwu powoduje skurcze (dodatni objaw).
✅ Objaw Chvostka – skurcz mięśni twarzy po opukaniu nerwu twarzowego.
✅ Objaw Trousseau – ręka „położnika” po ucisku mankietem ciśnieniomierza.
✅ Badania krwi:

• Wapń całkowity i zjonizowany (często w normie, ale może być niski).
• Magnez w surowicy i erytrocytach (bardziej miarodajny).
• Witamina D3 i poziom PTH (przytarczycowy hormon regulujący wapń).

Podsumowanie

• Tężyczka utajona jest często mylona z chorobami neurologicznymi i psychicznymi, ale jej przyczyną są niedobory elektrolitów.
• Kluczowa jest diagnostyka EMG oraz oznaczenie magnezu i wapnia.
• Leczenie obejmuje suplementację magnezu, techniki oddechowe i redukcję stresu.
• Wczesna diagnoza i leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów.

Bibliografia:

1. Williams, A., Liddle, D., & Abraham, V. (2011). Tetany: A diagnostic dilemma. Journal of Anaesthesiology Clinical Pharmacology, 27(3), 393–394. doi: 10.4103/0970-9185.83691
2. Cleveland Clinic. (2019). Don’t Take it ‘Lytely’: A Case of Acute Tetany. Cureus, 11(10), e5845. Dostępne na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6830852/. Dostęp: 31 maja 2022.
3. Osmosis. (Data dostępu: 31 maja 2022). Tetany. Dostępne na: https://www.osmosis.org/answers/tetany.
4. Healthline. (Data aktualizacji: January 5, 2023). Tetany. Dostępne na: https://www.healthline.com/health/tetany.
5. Thapaliya, I., & Yadav, J. (2024). Hypocalcaemic tetany linked to vitamin D deficiency and hypomagnesemia in primary intestinal lymphangiectasia: a literature review. Annals of Medicine and Surgery, 86(4), 2049-2057. doi: 10.1097/MS9.0000000000001850.
6. Alanazi, M., Alabdulgader, A., Alotaibi, A., Bin Ahmed, I., & Maskati, M. (2023). Tetany in a Young Female Not Resulting From Hypocalcemia. Cureus, 15(8), e43521. doi: 10.7759/cureus.43521.
7. Tanabe, J., Fukunaga, S., Endo, A., Ito, T., & Tanabe, K. (2021). Tetany Exacerbating Heart Failure: A Case Report. Cureus, 13(1), e12467. doi: 10.7759/cureus.12467.